Op het terras van de Dôme
“Op hetzelfde terras waar Brett en Jake en Frances en Cohn uit The Sun Also Rises hun vetes en verliefdheden hadden zitten vieren”¹ – het terras van de Dôme aan de Boulevard du Montparnasse – werd op een herfstavond in het jaar 1931 Jacques Gans geroast door de schrijver-journalist Nico Rost (1896-1967). Rost was even over uit Berlijn, waar hij de kost verdiende als correspondent en vertaler. Hij werkte toen juist aan de vertaling van Hemingways A Farewell To Arms.² Gans was naar eigen zeggen politiek een onbeschreven blad, Rost een overtuigd communist.
Voor “een zware linkse man met principes” was het luie, vrijblijvende leventje van de boulevardier-uitvreter niet het ware leven. Rost begon op zijn jonge landgenoot in te praten, half schertsend, half dwingend, en hekelde diens ‘egocentriciteit’ – Gans’ woord. Terwijl in Duitsland “een zekere Hitler” wilde afrekenen met de Joden, met Frankrijk en met de Entartete Kunst, en de ‘kaplaarzen’ al door de straten marcheerden, speelde Gans in Parijs mooi weer. Hij vergooide zijn talenten, vond Rost. Er was een strijd te strijden! En het strijdtoneel lag in Duitsland.
Wellicht was de boulevardier enigszins vastgelopen daar in Parijs. In ieder geval had Rost een snaar geraakt, want een paar weken later nam Gans de trein naar Berlijn. “Eens kijken wat er in dat malle Duitsland te doen was.”
Wat me het meest frappeerde was dat half Berlijn in kaplaarzen liep. Lopen is misschien niet het juiste woord, ze marcheerden. […] De communisten marcheerden ook al in kaplaarzen, en de sociaal-democraten evenzeer. […] Soms kreeg ik de gewaarwording op een onmetelijk exercitieterrein voor een burgeroorlog verdwaald te zijn.³
De apolitieke uitvreter liet zich op de Marxistische Arbeiterschule omscholen tot communist.
1 Souvenir, afl. 8.
2 De vertaling, van Nico Rost en Margo van Rees, verscheen in 1933 onder de titel De laatste etappe.
3 Een onaangepast mens, p. 19-20.Referenties
Jacques Gans, ‘Souvenir 8: Reprimande van Nico Rost’ [column], De Telegraaf, 13-09-1972.
– Een onaangepast mens, 1981.
Willem Maas, Jacques Gans, biografie, 2002.
» “You are a lost generation.”
» Jacques Gans, anarchobohemien.
» Een bouquiniste in Liefde en goudvisschen.
» Een lang brood in Liefde en goudvisschen.
» “And you mustn’t write slop.”
» index
Geplaatst op 31 oktober 2020, het laatst gewijzigd op 11 november 2020.
© de 5e Verdieping 2020