Stinkt het pispotje?
In het radioprogramma Vroege Vogels van 26 juli vertelde taalkundige Jan Stroop in heemtuin De Heimans Hof over de namen voor de haagwinde, de bekende inheemse klimplant – “dat liaanachtige ding”, aldus de beheerder – met zijn grote, witte bloemen. Mooi, maar ongewenst bij tuinders; haagwinde schijnt nog onuitroeibaarder te zijn dan zevenblad.
Verschillende dialectnamen passeerden de revue: binde, klimop, spookbloem (in Friesland), (onze)lievevrouwhemd(je) (m.n. Vlaanderen), paapmuts (Oost-Brabant). De populairste naam in Nederland is pispotje. “Een beetje omdat ie op een pispot lijkt”, zei Jan Stroop. “Maar dat is eigenlijk maar schijn, want hij heeft een heel andere vorm, hij heeft een beetje een klokvorm.”
Men speculeerde wat over het benoemingsmotief:
- “Als ik die bloem nou zo zie dan moet ik niet meteen aan een pispotje denken”, vond de verslaggeefster.
- “Het is het kelkje”, zei de beheerder van De Heimans Hof. “Maar misschien dat ie ook ruikt.”
- “Een pisluchtje”, adstrueerde de verslaggeefster.
- “Zoiets kan gewoon door het toeval gebeuren. Iemand heeft die naam een eerste keer voor de grap gebruikt, en sloeg aan en is dan succesvol”, zei de taalkundige.
Als je de proef op de som neemt en je neus in een kelk steekt, dan blijkt dat de bloem van de haagwinde beslist niet naar urine ruikt; het pispotje is reukloos.
» Het pispotje revisited.
» De etymologie van dotterbloem.
» De etymologie van guichelheil.
» De etymologie van hoefblad..
» De etymologie van kamperfoelie.
» De etymologie van paardenbloem.
» De etymologie van pijlkruid.
» De etymologie van speenkruid.
» De etymologie van zwanenbloem.
» index
Geplaatst op 20 augustus 2015.
© de 5e Verdieping 2015