Massieve steun uit Washington

de omstreden betekenisverruiming van massief

“Op de dag van de inslag ontstond een massieve tsunami”, meldde de Volkskrant in 2014.
Kan een tsunami massief zijn, d.w.z. ‘enorm’?
“Die betekenis heeft het Nederlandse adjectief massief nog niet”, schreef ik destijds. Maar de taal staat niet stil.

Onlangs werd massief besproken in de taalrubriek van de Volkskrant. Aanleiding was de kop ‘Massieve steun uit Washington biedt Oekraïners perspectief’,¹ die zowel redacteuren (vooral “de wat oudere”, merkte taalcolumnist Rogier Goetze fijntjes op) als lezers aan de bel had doen trekken. De columnist wees erop dat massief in de gewraakte betekenis inmiddels in Van Dale staat. “Door aanhoudend foutief gebruik van lieverlee goedgekeurd: sommige lezers gruwelen ervan.” Zo is het.

Van Dale verklaart de nieuwe betekenis van massief met ‘massaal’, als in massaal verzet, en geeft als etymologische informatie: “leenvertaling² van Engels massive.”³ Wellicht haakt massief ‘massaal’ aan bij de reeds eeuwenoude, aan Frans massif ontleende betekenis ‘zwaar, stevig’, de massieve muren van het kasteel.

Zeker is dat er bij de VWS-top grote irritatie bestond over de ‘massieve kritiek’ van twitteraar Van Lienden op de volgens hem rammelende overheidsaanpak.
(VK 16-09-2022)

Hij legt zich toe op het doorlichten van de massieve bezuinigingen van de rijksoverheid als reactie op de financiële crisis na 2008.
(VK 27-09-2022)

1 Het zal wel geen toeval zijn dat het anglicisme hier verschijnt in een (Amerikaans-)Engelse context: massieve steun uit Washington.
2 Zelf zou ik dit nieuwe massief geen leenvertaling, maar een leenbetekenis noemen. Het woord massief bestond al in de Nederlandse taal; het kreeg er nu een nieuwe betekenis bij, ontleend aan Engels massive ‘extremely large or serious’ (Oxford Dictionary).
3 De aan Engels massive ontleende betekenis stond nog niet in de 14e uitgave van de Dikke Van Dale (2005) en staat niet in het Prisma Groot woordenboek Nederlands, 1e druk 2018.

Referenties
Rogier Goetze, ‘Niet elke kop kan rekenen op massieve steun’ [column], Taalgebruik!, de Volkskrant, 02-06-2022.
Frank Hendrickx, ‘Rapport Deloitte zet Sywert-zaak opnieuw op politieke agenda’, de Volkskrant, 16-09-2022.
Gijs Herderscheê, ‘Het nieuwe boegbeeld van het klimaatbeleid’, de Volkskrant, 27-09-2022.

» Een massieve tsunami.
» Massieve kritiek.
» Terwijl wij nu praten.
» Het adresseren van een probleem.
» De olifant in de kamer.
» index

Geplaatst op 21 juni 2022, het laatst gewijzigd op 06-03-2023.

© de 5e Verdieping 2022-2023