De ontschepping van de aarde
Het voorvoegsel ont- kan verschillende dingen doen. Zo kan het van een woord het antoniem maken: uit ketenen is ontketenen gevormd, uit luiken ‘{letterlijk} sluiten’ ontluiken ‘opengaan’, uit maskeren ‘{letterlijk} met een masker bedekken’ ontmaskeren ‘{figuurlijk} (iemands) ware aard laten zien’, enz. Dit woordvormingsprocedé is nog altijd actief, getuige nieuwvormingen als ontsparen en ontvolgen.
Bij scheppen in de Bijbelse zin des woords – In het begin schiep God de hemel en de aarde – hoort het zelfstandig naamwoord schepping. Daar zou je ontschepping van kunnen afleiden. Het WNT en Van Dale kennen dat woord niet, maar op internet kom je het wel tegen, onder andere in een passage uit Aan open zee, de laatste roman van Atte Jongstra. Het verhaal speelt zich af op het Deense eilandje Christiansø, waar de Nederlandse schrijver Axel Borg is neergestreken om in zelfverkozen isolement ‘het Werk’ te schrijven.
Een van de romanfiguren is de oude predikant Kjær, “een spreker van formaat, met één brandpunt: de schepping en hoe roekeloos de mens daarmee omgaat.”Genesis, Oude Testament, eerste boek. Jezus werd slechts opgevoerd als waterwandelaar – aantrekkelijk beeld voor eilanders. De rest van de Bijbel bestond voor Kjær uit niet meer dan het apocalyptische laatste stuk, Openbaring van Johannes. Schepping en wereldeinde, daartussen geen ruimte. Al gebruikte de predikant vanwege de creatieve bijklank voor het laatste liever het woord ‘ontschepping’. Hij was creationist in hart en nieren.
» De ontdieping van een zandwindplas.
» Hoe oud is het woord ontpolderen?
» Onttegelen van je tuin.
» Geloken, het deelwoord van luiken.
» index» Taalbank: ontopenen in Woord van de Dag.
Geplaatst op 19 oktober 2016.
© de 5e Verdieping 2016