met geloken ogen
Waar komt geloken vandaan?
Met geloken ogen betekent ‘met gesloten ogen’. Geloken is het als bijvoeglijk naamwoord gebruikt voltooid deelwoord van het (verouderde) werkwoord luiken ‘sluiten’.
Als je iets oogluikend toestaat, iets gedoogt, knijp je een oogje toe: iets wat eigenlijk niet mag, laat je toch gebeuren door te doen alsof je het niet ziet. Het bijwoord oogluikend is een samenstelling van oog en luikend, het tegenwoordig deelwoord van luiken.
Geloken ogen tref je al aan in het werk van de 16e-eeuwse dichteres Anna Bijns:
Seyt David verlicht metten godliken brant
Ontbint desen bant, zijn u oogen geloken
Ghi die errueren stroyt, over alle dlant
Esser geenen vryen wille, na u erch verstant
So sijn dees woorden te vergeefs gesproken(Uit: Schoon ende suverlijc boecxken inhoudende veel constige refereinen, 1528.)
Het werkwoord ontluiken bestaat uit het voorvoegsel ont- en het werkwoord luiken. Ontluiken betekent ‘opengaan; beginnen’ (de bloemen ontluiken, en in overdrachtelijke zin een ontluikende liefde, ontluikende geletterdheid).
» Etymologiebank: het lemma geloken.
» Etymologiebank: het lemma luiken.
Geplaatst op 12 juni 2013.
© de 5e Verdieping 2013