Wilhelmina en Troelstra
Het tv-programma De strijd ging vrijdag over de relatie tussen de socialisten en het koningshuis. In het begin van de 20e eeuw was de SDAP nog principieel antimonarchistisch en bleven de SDAP’ers weg bij de Troonrede. Maar na de eclatante verkiezingsoverwinning van 1913 (18 van de 100 zetels) was er geen ontkomen meer aan en moest partijleider Troelstra wel op bezoek bij het staatshoofd: hij werd ontboden op Het Loo voor een gesprek over de formatie. Parlementair historicus Joop van den Berg vertelde dat het onderhoud anderhalf uur duurde. Wilhelmina was diep onder de indruk, aldus Van den Berg, en vond Troelstra een van de indrukwekkendste politici die ze in haar leven had ontmoet. Maar ook Troelstra zelf was onder de indruk. In een briefje aan zijn zoon Jelle schreef hij: “Herinnering aan een groot moment in mijn leven: 5 Juli 1913. Voor Jelle, van Heit.”
Troelstra’s respect voor de koningin spreekt ook uit een van de herinneringen die Piet Bakker heeft opgetekend. Bakker was naar eigen zeggen ‘corrector-theezetter’ bij het sociaaldemocratische dagblad Het Volk. De band met de SDAP was innig. Troelstra was geregeld op de burelen te vinden, want hij was naast partijleider ook een van de twee hoofdredacteuren.
Toen hij terugkeerde van een audiëntie, die koningin Wilhelmina hem had verleend om geïnformeerd te worden inzake de kabinetscrisis van 1923 na de verwerping van de Vlootwet, legde hij zijn hoge hoed en zijn benen op tafel, en vertelde ons van het bezoek.
„Die koningin van ons is een pientere vrouw,” zei de ouwe republikein. „Ik heb haar vijf kwartier lang de toch heus niet zo eenvoudige politieke situatie uiteengezet, en toen zei ze: „Dus meneer Troelstra, het komt dus hier op neer…,” en zij vatte mijn betoog in een kwartiertje samen, terwijl zij toch niet één aantekening had gemaakt. Mijn onmiddellijke reactie was: „Je hebt dus een uur te lang gewauweld! ’n Gaaf stel hersens!”
Referenties
Piet Bakker, Zo was het, 1961, p. 20.
» Wilhelmina en Henriette Roland Holst.
» Wilhelmina een nono?
» Onder vijandelijk vuur in een boomtop.
» index
Geplaatst op 23 november 2015, gewijzigd op 4 november 2019.
© de 5e Verdieping 2015-2019