Waarom heet de koet ‘koet’?
foto: Frode Nagel
Als we het over de koet hebben, dan hebben we het over de meerkoet.
De meerkoet is een watervogel. Zijn signalement luidt:
• zo groot als een eend
• plomp postuur
• zwarte veren
• witte snavel en bles
• rode ogen
Meerkoeten kom je overal tegen waar water is. Ze broeden zelfs in de Amsterdamse grachten.
De onderwijzer en veldbioloog Jac. P. Thijsse was een bekende schrijver van natuurboeken. Een eeuw geleden schreef hij:
Wanneer ge de goede gewoonte hebt, om goed uit te kijken als ge overdag een spoorreisje doet, dan zult ge bij het doorrijden van meren en plassen dikwijls massa’s zwarte ‘eendjes’ in ’t water zien liggen. Dat zijn meestal koeten.
Wandelt ge in den zomer langs hun woonplaatsen, dan hoort ge ook onophoudelijk het kort, eenigszins keffend geluid: ‘Koet, koet’, waarmee ze elkander dag en nacht lokken en waarschuwen. Ook maken ze een geluid, dat lijkt net, alsof er met een houten hamer hard op een paaltje wordt geslagen.
De koet heet dus koet omdat hij ‘koet’ zegt.
Het EWN over koet: “Vaak verklaard als een klanknabootsend woord, maar de roep van de meerkoet klinkt niet als ‘koet’.”
Koet is echter wel degelijk klanknabootsend, getuige ook het citaat van Thijsse, die een goed ontwikkeld gehoor had. Vergelijk ook Lockwood over Engels coot: “The word is onomatopoeic, echoing the high-pitched call. It has a formal parallel in Dutch koet, known since the 16th cent., suggesting a common origin in West Germanic *kōt-, fortuitously unrecorded in the oldest monuments of the languages concerned.”
Referenties
Jac. P. Thijsse, Het Vogeljaar, 1904.
W.B. Lockwood, The Oxford Book of British Bird Names, 1984.
Etymologisch woordenboek van het Nederlands (EWN) 3: Ke-R, 2007, lemma koet.
» De etymologie van fuut.
» Marol(le), morol(le) ‘meerkoet’.
» Marollen op Nova Zembla.
» index
» Etymologiebank: het lemma koet.
» Vogelbescherming Nederland: de meerkoet.
Geplaatst op 26 maart 2010, het laatst gewijzigd op 7 april 2016.
© de 5e Verdieping 2010-2016