Barbecue op Nova Zembla
de marollen werden geroosterd uit het vuistje opgegeten
Het woord marol(le) is een Zeeuws-Vlaams woord voor de meerkoet. Het zit in het toponiem Marolleput.¹ De vogelnaam marollen (mv.) kwam ik weer tegen in het boek …, daar zaten wij, waarin de journalist Meyer Sluyser (1901-1973) zijn Londense oorlogsjaren beschrijft. Een hoofdstuk apart gaat over de wederwaardigheden van de opvarenden van het Nederlandse vrachtschip SS Paulus Potter. Dat schip maakte deel van een geallieerd konvooi dat in juni 1942 vanuit IJsland vertrok richting Archangelsk en Moermansk, bevracht met oorlogsmaterieel – tanks, vliegtuigen, munitie enz. – voor het Rode Leger. De Duitsers zetten alles op alles om het konvooi te vernietigen en uiteindelijk hebben slechts 11 van de 35 vrachtschepen Rusland weten te bereiken.² Ook de Paulus Potter werd tot zinken gebracht.³ De opvarenden begonnen in drie sloepen aan een overlevingstocht door de Noordelijke IJszee, min of meer in het kielzog van Willem Barentsz. Uiteindelijk belandden ook zij op Nova Zembla. Daar ontdekten ze een vogelkolonie. “Het waren een soort eendjes, marollen, honderden in getal.” De vogels waren weliswaar erg tam, maar omdat ze op een klif broedden konden de mannen er niet goed bij. Ze namen stokken en latten en voorzagen die van een lus, die ze om de nek van de vogels schoven – “eendjes vissen”. Honderden marollen wisten ze zo te vangen. De meeste werden geroosterd en “uit het vuistje” opgegeten.
Marol(le) is zoals gezegd een dialectwoord voor de meerkoet. Maar deze ‘marollen’ waren geen meerkoeten, want die komen zo noordelijk niet voor. Net als een marolle/meerkoet zullen ze wel zwart-wit zijn geweest (de meerkoet heeft een zwart verenkleed en een witte snavel en bles). Waren het zwarte zeekoeten?
Het merendeel van de marollen werd dus geroosterd. De rest ging in met water gevulde emmers en potten, samen met vlees uit blik en biscuit, en werd gekookt tot een wonderlijke, maar ongetwijfeld voedzame en weldadige brij. Verzadigd zochten ze hun sloepen weer op en zeilden langs de kust van Nova Zembla naar het zuiden, tot ze werden opgepikt door een Brits vrachtschip dat hun naar Archangelsk bracht.
1 Zie onderstaande link.
2 Aantallen naar Wikipedia.
3 Meyer Sluyser, die zich baseerde op een gesprek met de stuurman van de Paulus Potter, schrijft dat het schip zonk kort nadat de bemanning van boord was gegaan, maar Wikipedia geeft een andere lezing: “SS Paulus Potter had been abandoned by her crew after an aerial attack on 5 July; the ship was boarded by sailors from U-255 [een U-boot, Duitse onderzeeër] on 13 July; after taking the ship’s documents and flag, Kptlt. Reche sank the Potter with a torpedo.”Referenties
Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), lemma morolle (gepubliceerd in 1908).
Meyer Sluyser, …, daar zaten wij; impressies over ‘Londen ’40-’45’, 1967.
Engelstalige Wikipedia, lemma Convoy PQ 17, d.d. 21-01-2020.
» De etymologie van koet.
» De plaatsnaam Marolleput.
» index
Geplaatst op 21 januari 2020.
© de 5e Verdieping 2020