Wat betekent de plaatsnaam Hummelo?
Hummelo is een dorp in de gemeente Bronckhorst, in de Achterhoek. Het wordt al genoemd in 848: in Humelle ‘in Hummelo’. Hummelo is een plaatsnaam die is samengesteld met het woord loo ‘bos’. Het is oorspronkelijk een bosnaam die is overgegaan op een nederzetting.
Bij loo-namen is het eerste lid vaak een boomnaam: Elsloo (‘elzenbos’), Espelo (‘espenbos’), IJpelo (‘iepenbos’) enz. Sommige loo-namen hebben als eerste lid echter de naam van een niet-houtig gewas. Van dit soort namen is Hummelo een voorbeeld. Het Oudnederlandse woord humilo (Nieuwnederlands hommel) is namelijk de plantnaam hop.¹ Dat is een grote, inheemse klimplant. In de struiklaag van het ‘Hopbos’ groeide kennelijk opvallend veel hop. Hop (d.w.z. de kegelvormige bloeiwijzen van de vrouwelijke plant, de zogenaamde hopbellen) is een basisingrediënt van bier, maar of het in onze streken al in de 9e eeuw als zodanig werd gebruikt, durf ik niet te zeggen.
1 Eeuwenlang was hommel een gewoon woord voor hop; hommel staat nog in de Dikke Van Dale, gelabeld als ‘gewestelijk’. Het Deense, Noorse én Zweedse woord voor hop is humle (< Oudnoords humli).
Referenties
Oudnederlands woordenboek (ONW), lemma Humilo.
J. de Vries, Woordenboek der Noord- en Zuidnederlandse plaatsnamen, 1962, lemma Hummelo.
G. van Berkel & K. Samplonius, Nederlandse plaatsnamen; herkomst en historie, 3e druk 2006, lemma’s Hummelo, Elsloo, IJpelo.
Riemer Reinsma, Namen op de kaart, 2009, p. 110.
Arend Quak, ‘Etymologica: hokkeling, hommel (de plant hop) en inpeperen’, in Neerlandistiek; online tijdschrift voor taal- en letterkunde, 21-10-2024.
» De plaatsnaam Appel.
» De plaatsnaam Brammelo.
» De plaatsnaam Espelo.
» De plaatsnaam Hoenderloo.
» De plaatsnaam Otterlo.
» index» Neerlandistiek.nl: Etymologica: hokkeling, hommel en inpeperen.
Geplaatst op 5 november 2013, het laatst gewijzigd op 23 oktober 2024.
© de 5e Verdieping 2013-2024