Wat betekent de naam Schiphol?
De naam Sciphol is al in 1447 opgetekend. Het was natuurlijk niet de naam van een middeleeuws vliegveld, maar van een gebiedje bij Aalsmeer, in het gewest Holland. Schiphol doet denken aan Botshol, de naam van een natuurgebied in de provincie Utrecht.
Het bijvoeglijk naamwoord hol betekende ‘laaggelegen; moerassig’. Daarvan is het zelfstandig naamwoord hol afgeleid.¹ Schiphol was dan een ‘hol’ (een waterrijk moerasgebied) waar schepen konden varen.² Soortgelijke namen zijn Schipbeek, Schipluiden en Schipsloot ‘beek, lede resp. sloot die bevaarbaar was, die als vaarwater, waterweg diende’.
De nederzetting die bij de Schiphol ontstond, heeft de naam van dit moerasgebied gekregen. Later is de naam gebruikt voor het fort dat hier gebouwd werd en, nog weer later, voor het vliegveld.
Schiphol is best een mooie naam voor een luchthaven. Alleen is onze schchchch-klank knap lastig voor buitenlandse passagiers. Of zouden zij /schchchch/ wel exotisch vinden? De NS-conducteurs maken er in ieder geval /Skiphol/ van, zoals de naamkundige Riemer Reinsma al constateerde: “Next station: Skiphol airport”. /Skiphol/, zo zullen ook de middeleeuwse Aalsmeerders de naam van het ‘hol’ hebben uitgesproken, want de zogenaamde sk-anlaut, die je in sommige Noord-Hollandse dialecten nog altijd kunt horen,³ was in vroeger eeuwen wijdverbreid.
1 Een substantief (zelfstandig naamwoord) dat is afgeleid van een adjectief (bijvoeglijk naamwoord), zoals hol in Schiphol, noem je een gesubstantiveerd adjectief.
2 Er zijn echter ook andere verklaringen. Zo schrijft Riemer Reinsma dat “het Schipholse schip in het middeleeuwse Nederlands een boomstronk aanduidde.”
3 Bijv. West-Fries, Zaans school /skool/.Referenties
M. Schönfeld, Veldnamen in Nederland, 2e druk 1950 (ongewijzigde herdruk 1980), p. 46.
G. van Berkel & K. Samplonius, Nederlandse plaatsnamen; herkomst en historie, 3e druk 2006, lemma’s Schiphol, Boerenhol, Koehool en Schipluiden.
Riemer Reinsma, Namen op de kaart, ‘Next station: Skiphol’, Onze Taal 85(11):29, 2016.
» De veldnaam De Diepe Hel.
» De naam Holland.
» De plaatsnaam Briltil.
» index» Etymologiebank: het lemma Schiphol.
Geplaatst op 23 april 2010, het laatst gewijzigd op 30 augustus 2022.
© de 5e Verdieping 2010-2022