Hondsloyaal

Een topambtenaar in het Torentje

Toen Ronald Plasterk in beeld was als de nieuwe premier van het kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB, schreef politiek redacteur Frank Hendrickx in de Volkskrant diens profiel. Over Plasterk als minister schreef hij: “Plasterk was hondstrouw en verdedigde als geen ander het kabinetsbeleid, ook als dat ten koste ging van zijn eigen portefeuille.” Zo’n instelling zal Wilders hebben aangesproken, want het was Hendrickx gebleken dat Wilders zich bij personele beslissingen door twee dingen liet leiden: “loyaliteit en het behoud van zijn eigen positie”.

Maar Plasterks kandidatuur ‘klapte’ en men moest naarstig op zoek naar een nieuwe kandidaat. Verschillende namen zongen rond. Het konijn dat tot ieders verrassing uit de hoge hoed kwam was Dick Schoof, de secretaris-generaal, hoogste ambtenaar, van het ministerie van Justitie en Veiligheid. In de dagbladen werd de man achter de premier in spe uitgebreid belicht. Een macher en een pusher, meldde de NRC, en een snelle, effectieve fixer. Het Algemeen Dagblad had een aantal oud-bewindslieden om commentaar gevraagd, onder wie Jacques Wallage, staatssecretaris van onderwijs in het kabinet-Lubbers III (1989-1994). Hij had Dick Schoof als jonge directeur van de directie bouwzaken geconfronteerd met het beleidsvoornemen om diens eigen directie op te heffen. Gaan we regelen, had die, in hertaling, gezegd. “Dat hondsloyale heeft Schoof nog steeds”, aldus het AD.

Hondsloyaal is gemodelleerd naar hondstrouw ‘zeer trouw’, zo trouw als een hond is aan zijn baasje.¹
Hondsloyaal wringt naar mijn gevoel, omdat loyaal een uitgesproken menselijke eigenschap is. Zo loyaal als een hond? Daarbij kleeft er iets negatiefs aan hondsloyaal, hoewel het in de krant beslist als compliment was bedoeld. Het is echter ‘te’, te veel van het goede: hondsloyaal zweemt naar serviel, slaafs.

Dick Schoof is een onafhankelijke, partijloze premierskandidaat, die door de vier coalitiepartijen gezamenlijk is gekandideerd.
Hij zal het hoofdlijnenakkoord loyaal uitvoeren en, in de geest van dat akkoord (“met lef”), zo nodig de randen van de wet opzoeken. Maar wel langs wegen der rechtsstatelijkheid, zoals de NSC gebiedt.
Hij zal ook loyaal zijn aan zijn team van bewindspersonen; die zullen zijn steun en de steun van het ambtenarenapparaat hard nodig hebben, onervaren als sommigen zijn.
Hij zal de cohesie moeten bewaken, de boel bij elkaar moeten houden.

En dan? Gaat de zon weer schijnen in Nederland, zoals Wilders orakelde?
In ieder geval niet voor natuur & landschap: A Hard Rain’s a-Gonna Fall.

Dirk Glandorf

1 Hondsloyaal staat niet in Van Dale en de Woordenlijst van de Nederlandse Taalunie.

Referenties
Frank Hendrickx, ‘Met Ronald Plasterk hoopt Wilders op een dankbare, loyale veteraan in het Torentje’ [profiel Ronald Plasterk], de Volkskrant, 16-05-2024.
Kees Versteegh, ‘Dick Schoof is geen bedreiging voor Wilders, en wel bereid grenzen op te zoeken’, NRC Handelsblad [online], 28-05-2024.
Yvonne Hofs, ‘Steun en toeverlaat van ministers en Mark Rutte’ [profiel Dick Schoof], de Volkskrant, 29-05-2024.
Frank Hendrickx & Huub Modderkolk, ‘Altijd de ogen op het einddoel’, de Volkskrant, 01-06-2024.
Jan Hoedeman, ‘Dick Schoof is superintelligent, hij is een doener met ideeën’ [profiel Dick Schoof], Algemeen Dagblad, 03-06-2024.

» Wensdenken volgens de BBB.
» Week 19 leek de finale week.
» Iets nalaten in de Volkskrant.
» index

Geplaatst op 22 juni 2024, gewijzigd op 23 juni 2024.

© de 5e Verdieping 2024