De nucleaire optie
(géén elegant geitenpaadje)
De nucleaire optie, l’option nucléaire, is, letterlijk, de optionele inzet van het kernwapen, het grofste geschut uit het militaire arsenaal. Ook nog letterlijk op te vatten is kernenergie als ‘de nucleaire optie’ in de strijd tegen de opwarming van de aarde.
Tegenwoordig wordt de nucleaire optie ook overdrachtelijk gebruikt, in de betekenis ‘het aanwenden van het zwaarste middel om een crisis op te lossen’ (Van Dale, ed. 2015), Engels the nuclear option ‘the most drastic or extreme response possible to a particular siuation’ (Oxford Dictionary).Polen en Hongarije liggen op ramkoers met de rest van de EU. Inzet is de zogeheten rechtsstaatstoets. Zo lang een land niet voldoet aan een aantal fundamentele democratische voorwaarden (o.a. persvrijheid, onafhankelijke rechtsspraak), heeft het geen recht op EU-subsidies. De twee landen liggen dwars omdat zij de rechtsstaatstoets beschouwen als een inbreuk op hun staatsbestel, in de woorden van de Hongaarse premier Orbán: als “ideologische chantage”. Warschau en Boedapest konden de toets niet rechtstreeks blokkeren, want voor goedkeuring was geen unanimiteit vereist, maar wel indirect, door het vetoën van de nieuwe meerjarenbegroting en het coronasteunfonds.
“Tegenover de Kamer liet Rutte doorschemeren dat zijn geduld op is met beide landen en dat zij ofwel alsnog moeten instemmen met het compromis over de rechtsstaattoets […], of dat de andere 25 lidstaten terecht komen bij wat hij noemt ‘nucleaire varianten’, zoals het passeren van het herstelfonds en de meerjarenbegroting zónder Polen en Hongarije.”¹ Dat is echter niet zo makkelijk: “Het ontnemen van hun stemrecht in de EU – de zogenoemde ‘nucleaire optie’ – strandt tot nog toe op verzet van de betrokken lidstaten.”²
Mochten Polen en Hongarije in hun opstelling volharden, dan treedt de noodbegroting in werking en worden veel subsidiepotjes bevroren. Beide landen snijden zich daarmee behoorlijk in de vingers, want zo lopen ze veel Brussels geld mis.
De uiterste optie
Tijdens een etentje met kandidaat-Kamerleden van Forum voor Democratie zou partijleider Thierry Baudet antisemitische uitlatingen hebben gedaan. Zelf wist hij van niets, maar het werd door verschillende aanwezigen bevestigd. Kort tevoren was Baudet al in opspraak gekomen omdat hij antisemitische en racistische appjes van leden van de JFvD, de jongerenafdeling van FvD, gebagatelliseerd had. Veel prominente FvD’ers trokken hun conclusies en zegden hun lidmaatschap op. Het partijbestuur moest wel ingrijpen. “De enige optie die het bestuur had, was ook meteen de uiterste optie”: Baudet zijn lidmaatschap ontnemen […] en hem zo in één klap uit het bestuur en de partij gooien.”³ De nucleaire optie dus.
Maandag trad Baudet terug als lijsttrekker, dinsdag als partijvoorzitter, woensdag had hij zich bedacht en stelde een lijsttrekkersverkiezing voor. Het partijbestuur besloot een bindend referendum te organiseren, waarbij de leden voor of tegen het aanblijven van Baudet konden kiezen. Zoals verwacht kwam hij als overwinnaar uit de bus. Baudet kan nu op de puinhopen van zijn partij een nieuwe burcht bouwen. Tot ook die weer instort.
1 VK 18-11-2020.
2 VK 06-11-2020.
3 NRC 25-11-2020 (digitaal).Referenties
Marc Peeperkorn, ‘Alleen nog Europees geld bij naleven rechtsstaat’, de Volkskrant, 06-11-2020.
Clara van de Wiel, ‘Bom onder EU-budget en coronafonds’, NRC Handelsblad, 17-11-2020.
Arnout Brouwers, ‘Harde opstelling Rutte bij veto Polen en Hongarije’, de Volkskrant, 18-11-2020.
Rik Rutten & Philip de Witt Wijnen, ‘Een dag na zijn vrijwillig vertrek ontketent Baudet machtsstrijd’ [webversie], NRC Handelsblad, 25-11-2020.
Marc Peeperkorn, ‘Polen en Hongarije op weg naar een frontale botsing’, de Volkskrant, 27-11-2020.
Dion Mebius, ‘Forum-leden bepalen lot van Baudet’, de Volkskrant, 04-12-2020.
» Het geitenpaadje van Mark Rutte.
» De boreale wereld van Baudet.
» index
Geplaatst op 8 december 2020.
© de 5e Verdieping 2020