Horrorscenario in de Galgenwaard

Na de nederlaag tegen Twente: een nieuwe mispeer

Horrorscenario staat nog niet in Van Dale,¹ maar dit was wat zich op 24 september 2017, op een steenworp afstand van de burelen van Van Dale Lexicografie, in het stadion van FC Utrecht voltrok. ‘Horrorscenario’, dixit de Deense goalie David Jensen. En hij kon het weten, want hij moest tegen PSV zeven maal vissen: 1-7.² De Amersfoortse Courant, die een zwak heeft voor de club uit de provinciehoofdstad, kwam donkertinten tekort om het echec te beschrijven. Een week eerder was al met 4-0 verloren van Twente. ‘Na de zeperd volgt nu een zwarte zondag’, kopte de krant.

- zwarte zondag
- grondig afgedroogd
- kaartenhuis FC Utrecht
- horrorscenario
- keiharde knock-out
- een zwarte dag voor de club
- een nieuwe mispeer

Mispeer is een incourant woord, dat in de pocketwoordenboeken van Prisma en Van Dale dan ook niet is opgenomen. Delpher produceert slechts 10 hits, waaronder ook nog eens een aantal doublures. De vroegste attestatie is ongeveer 30 jaar oud. Daarin staat mispeer nog tussen aanhalingstekens:

Wanneer Reniers, zoals hij altijd doet, de wedstrijd analyseert, zal die ‘mispeer’ hem nog vaak door het hoofd spoken. “Hij liet de pijl gewoon uit de vingers glippen,” nam bondscoach Peter Prins geen blad voor de mond. Reniers zelf was wat genuanceerder. “Ik richtte vanwege de wind enigszins van de roos af, draaide wat bij en daarbij slipte de pijl iets te vroeg weg”.
(01-10-1988, De Stem)

In deze oudste attestatie maakt een handboogschutter een mispeer, maar opvallend veel vroege attestaties hebben betrekking op de schaatssport.

Het ging perfect hier, vooral technisch. Elke klap was raak. Alleen op de 500 meter ging het als een drol met me. Na 30 meter had ik [allroundschaatser Ben van der Burg] een mispeer en nadien kwam ik niet meer in mijn slag,” […].
(15-01-1990, Nieuwsblad v.h. Noorden)

Van Velde: “Wij sprinters zijn echt afhankelijk van de vorm van de dag, soms beslissen honderdsten van seconden.” Thomas: “Op de 1500 meter kun je een mispeer nog wel eens herstellen.”
(29-11-1993, Limburgsch Dagblad)

Dizze dagen ha ik [Falko Zandstra] foar de earste kear nergens mear oan tocht. Oars, as ik ried, dan tocht ik: sit ik wol djip, ik moat gjin mispeer meitsje en mear fan dat soarte dingen.
(19-12-1994, Leeuwarder Courant)

De Dikke Van Dale (ed. 2015, bet. 2.6) definieert mispeer als ‘opvallende misser’. Vgl. peer ‘harde slag of trap’³, als in muilpeer. Bij schaatsers letterlijk een misslag, een uitglijder, bij voetballers een mistrap.

Marcel Brands opende de score en in dezelfde minuut leidde een gigantische mispeer van rechtsback Tjeerd Rijpma de tweede RKC-treffer in.
(25-04-1994, Leeuwarder Courant)

Bovenstaande misperen zijn incidenten: ongelukkige, onhandige acties. “Op de 1500 meter kun je een mispeer nog wel eens herstellen,” zegt schaatsster Annamarie Thomas. Maar zoals misslag in Van Dale naast de betekenis ‘slag die niet raak is, verkeerde slag’ ook de figuurlijke betekenis ‘laakbaar verzuim’ heeft, heeft ook mispeer een tweede, figuurlijke betekenis gekregen. Dit mispeer impliceert verstrekkende gevolgen: het betekent ‘mislukking, afgang, sof, zeperd’, antoniem succes. Te clusteren met het werkwoord falen.

Met Ajax, Mechelen en Anderlecht had hij [voetbaltrainer Aad de Mos] successen geboekt. Eigenlijk viel hem geen mispeer aan te rekenen.
(04-10-1993, Leeuwarder Courant)

Een week na de mispeer ‘zeperd’ tegen PSV moest Utrecht tegen Vitesse. In Studio Sport was te zien hoe Utrechtspeler Zakaria Labyad in de 68e minuut op doel wil schieten, maar de bal verkeerd raakt – “de mispeer van Labyad”  in de woorden van commentator Jeroen Grueter. Labyads mispeer belandt in de voeten van ploeggenoot Cyriel Dessers, die alsnog weet te scoren. Eindstand 1-1. “Missie volbracht: niet verloren’, kopte de krant de volgende dag opgelucht.

1 Inmiddels wel; opgenomen in 2019, gedefinieerd als ‘scenario voor een horrorfilm’ en ‘{figuurlijk} angstaanjagend verloop v.e. gebeurtenis, met mogelijk fatale afloop’.
2 Kun je bij zo’n uitslag nog wel van een eretreffer spreken?
3 Vgl. miskleun ‘{informeel} erge, grove misslag’ (Van Dale, ed. 2015).

» De as dicht-dicht maken.
» De veelvraat André Greipel.
» index

Geplaatst op 5 oktober 2017, gewijzigd op 12 januari 2021.

© de 5e Verdieping 2017-2021