Wat is een drone?

Unmanned flying object
Een drone is een onbemand, op afstand bestuurbaar vliegtuigje, dat wordt gebruikt voor verkenningsvluchten of voor aanvallen op vijandelijke doelen. Drone is het Engelse woord voor dar ‘mannetjesbij’. Het zelfstandig naamwoord drone is afgeleid van het werkwoord (to) drone in de betekenis ‘gonzen, zoemen’. De dar ‘zoemvliegt’ en dat doet de drone ook: /zzzzz/.

Unbemanntes militärisches Aufklärungsflugzeug
De Duitsers konden het Engelse woord drone simpelweg vervangen door hun woord Drohne. Het woordenboeklemma Drohne kreeg er gewoon een betekenis bij: naast ‘Männchen der Honigbiene’ nu ook ‘unbemanntes militärisches Aufklärungsflugzeug’. In het Nederlands kan dat niet: wij hebben geen woord drone, niet meer althans, allang niet meer.

Dreigend dronen de drones
Het Middelnederlands is het Nederlands uit de periode 1200-1500. Uit het Middelnederlands is het zelfstandig naamwoord dorne bekend. Daarmee werd een bepaalde bij aangeduid. Dit dorne is door metathese (letteromzetting) ontstaan uit *drone (een woord dat teruggaat op een werkwoord dat ‘zoemen, dreunen’ betekende) en uit dorne is uiteindelijk het woord dar ontstaan (zie Etymologiebank). Naast het zelfstandig naamwoord drone was er ook een werkwoord dronen.

De snorrende snor
Het werkwoord dronen bestaat niet meer, dreunen nog wel, maar daarmee kun je niet het geluid van een vliegend insect omschrijven, omdat dreunen het betekenisaspect ‘zwaar’ heeft: dreigend dreunen de tamtams. Het werkwoord snorren ‘een snorrend geluid maken’ heeft dat betekenisaspect niet. In Nederland broedt een rietvogel met een snorrende zang: de snor. De snor heet ‘snor’ omdat hij snort /rrrrr/, de dar heette drone omdat hij ‘droonde’ /zzzzz/.

Het sterretje voor drone betekent dat de woordvorm drone nergens zo gevonden is; het is gereconstrueerd.

Referenties
Middelnederlandsch Woordenboek (MNW), lemma’s dorne en dronen.
Etymologisch woordenboek van het Nederlands (EWN) 1: A-E, 2003, lemma dar.
Onze Taal, Woordpost, 25-10-2011: drone.
Blog van Jan Dirk Snel, 17-06-2013: Dreunende darren – Over drones.

» De etymologie van hommel.
» De etymologie van krekel.
» index

Etymologiebank: het lemma dar (mannetjesbij).
Vogelbescherming Nederland: de snor.

Geplaatst op 21 november 2013, gewijzigd op 23 november 2013.

© de 5e Verdieping 2013