Hoe oud is het woord liften?
Het werkwoord liften is niet oud. Het lijkt te dateren uit de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog, toen het zuiden van Nederland al was bevrijd. Je kon toen makkelijk een lift krijgen van een geallieerde jeep of legertruck. En na de bevrijding ook van een prins of prinses, zoals uit het krantenbericht valt op te maken. Het artikel komt uit De Heerenveensche Courier van 25 juni 1945.
Hieronder drie andere vroege vindplaatsen van het woord liften.
Een bijzondere Anep-Aneta medewerker schrijft ons: „Een vriend van mij moet nog al dikwijls op reis. Hij heeft zelf geen wagen of ander vervoermiddel dus moet hij „liften”. Het valt echter niet mee, om met een uitgestrekte duim de aandacht te trekken van gehaaste autobestuurders en het resultaat was dan ook niet altijd bevredigend.
(17-03-1945, Het nieuwsblad v.h. Zuiden)Streng optreden tegen ‘liften’
(25-07-1945, (kop v.e. artikel in) Veritas; onafhankelijk dagblad voor Delft en omstreken)Ik heb iemand het liften een tijdsverschijnsel hooren noemen, dat vanzelf wel weer zou verdwijnen.
(01-09-1945, Het Kompas)
In 1950 zette de schrijver J.H.F. Grönloh (Nescio) het woord liften nog tussen aanhalingstekens:
Teruggaand aan de bushalte op Camperduin 2 Fransche jongemannen aan de bus, die met balen en pakken van Petten waren komen loopen, waar ze in een ‘kamp’ hadden overnacht. Ze wilden zoo dicht mogelijk bij het kanaal worden afgezet en daar probeeren te ‘liften’ over den afsluitdijk naar Zweden! Kwamen uit Parijs.
(30-08-1950, Natuurdagboek)
Het Engelse werkwoord to lift heeft niet de betekenis ‘liften’ (gratis meerijden); in het Engels gebruik je (to) hitchhike of kortweg (to) hitch. Een lift krijgen is (to) get a lift en iemand een lift geven is (to) give someone a lift. Het Nederlandse werkwoord liften is dan ook niet afgeleid van het Engelse werkwoord (to) lift, maar van het zelfstandig naamwoord lift, en wel door er de Nederlandse werkwoordsuitgang -en achter te plakken.
“Ik hield mijn hand op voor een auto.”
Voor de Tweede Wereldoorlog werd er al wel gelift, al noemde je het toen blijkbaar nog niet ‘liften’.
Een passage uit Liefde en goudvissen, de autobiografische roman van Jacques Gans uit 1940:
Wij waren zonder geld in Holland gekomen. Wij stonden aan den weg van Den Haag naar Amsterdam en wachtten op een auto. Ik stond op den uitkijk en Mette plukte bloemen in het gras.
„Ze is nog steeds magnifiek en ik vind het zoo best!” dacht ik.
Ik hield mijn hand op voor een auto. Hij stopte en wij stapten in.
De zon scheen en wij reden in een open Chevrolet naar Amsterdam. De bestuurder boog van den hoofdweg rechtsaf en reed de Haarlemmermeer door. Hij snorde met tachtig kilometer langs den weg. „Dat gaat goed!” dacht ik.
Referenties
Jacques de Gans, Liefde en goudvisschen, 1940, 2e druk 1946, p. 62.
Nescio (ps. van J.H.F. Grönloh), Natuurdagboek 1946-1955, 1996. Bezorgd door Lieneke Frerichs.
» Is haar figuur ook gelift? (W.F. Hermans, Nooit meer slapen).
» index
» Etymologiebank: het lemma liften.
Geplaatst op 4 januari 2013, het laatst gewijzigd op 7 oktober 2024.
© de 5e Verdieping 2013-2024