Boerka X bikini = boerkini

Onlangs besteedden zowel Ton den Boon als Ewoud Sanders aandacht aan de woorden losersvlucht en boerkini. Sanders noemde losersvlucht een “genadeloos woord”. Het is de informele benaming voor de vlucht waarmee olympiërs die geen medaille hadden gehaald verplicht werden teruggevlogen naar Nederland, uit vrees dat zij anders ‘het optimale topsportklimaat’ zouden schaden voor de sporters van TeamNL die nog wel in de race waren voor eremetaal. Een merkwaardige maatregel, daarover was vrijwel iedereen het eens.

Interessanter en brisanter is het woord boerkini. Het speelde op nadat een aantal Franse gemeenten een boerkiniverbod hadden uitgevaardigd en een dame op het strand van Nice door agenten onder het oog van de camera op haar aanstootgevende badkledij was aangesproken.

Boerkini is uiteraard een samensmelting van boerka en bikini, met de spelling oe als weergave van de oe-klank in Arabische leenwoorden, zoals in boernoes, derboeka en moefti. Dat boer- geeft het woord een wat polderachtig aanzien – boerin Bertie in boerkini op Robinson Island – maar het is een internationaal woord: Engels/Frans burkini of burqini, Duits Burkini, Deens/Noors/Zweeds burkini, enz. De naam burkini/burqini komt uit de koker van de Australisch-Libanese modeontwerpster Aheda Zanetti, die het badpak in eerste instantie had ontworpen voor haar nichtje, dat graag netball wilde spelen, maar niet in een tenue dat haar vrouwelijke vormen onthulde. Het is een ongelukkige naam, want de associatie met de boerka wekt de suggestie dat ook een boerkini gezichtsbedekkend is en de dracht is van strengfundamentalistische moslima’s. Dat is niet zo. De publiciste Hasna El Maroudi schrijft: “Fundi’s gaan a priori niet naar het strand en al helemaal niet naar een publiekelijk strand waar ze geconfronteerd worden met andermans ‘onzedelijkheid’”. Zanetti doet haar verhaal zelfs onder de kop ‘I created the burkini to give women freedom, not to take it away’.
Tommy Wieringa in zijn column in het AD:

Wat een dubbelzinnig symbool is daarmee de boerkini, die zowel een teken van onderdrukking als van verlossing is. Beide zijn waar, maar het meest waar lijkt mij in dit geval de ondergeschikte positie van de vrouw, die gedwongen is haar toevlucht te nemen tot bizarre badkleding om deel te kunnen nemen aan het openbare leven.

Het boerkiniverbod van de Zuid-Franse badplaats Villeneuve-Loubet is door le Conseil d’État, de Franse Raad van State, onwettig verklaard, omdat het in strijd is met fundamentele vrijheden, waaronder de vrijheid van godsdienst. Gemeenten die ook een boerkiniverbod hadden uitgevaardigd lieten echter weten het verbod desondanks te zullen handhaven.
Tommy Wieringa weer:

Zowel de boerkini als het verbieden ervan is uiterst stompzinnig, maar het grotere kwaad in deze is het verbod erop. Een vrouw in boerkini is geen bedreiging, brengt niemand schade toe en belemmert niemand in zijn vrijheid; door het te verbieden gaat vrijheid verloren die men juist zegt te verdedigen.

Waarvan akte.

Naschrift losersvlucht

In december 2019, al min of meer in de aanloop naar de Olympische Spelen van 2020, stond in de NRC een column van de Uruguayaans-Nederlandse schrijfster Carolina Trujilo met als titel ‘Losersvlucht’. “Was dat nu officieel een woord geworden?”, vroeg ze zich af, nadat de nieuwe chef de mission, Pieter van den Hoogenband, had aangekondigd de ‘losersvlucht’ te cancellen. Opmerkelijk is haar constatering dat losersvlucht (in 2016 nog goed voor zilver in Van Dales Woord van het Jaarverkiezing in de categorie Sport & Amusement) Van Dale niet eens gehaald heeft. En dat zal nu ook wel niet meer gebeuren.

Referenties
Ton den Boon, ‘Schaamtezwempak’, Woord van de dag, 19-08-2016.
  –   ‘Losersvlucht’, Woord van de dag, 24-08-2016.
Ewoud Sanders, ‘Losersvlucht en boerkini’, NRC Handelsblad, 24-08-2016.
Hasna El Maroudi, ‘Eindelijk zwemmen met boerkini’, NRC Handelsblad, 25-08-2016.
Tommy Wieringa, ‘Preutsheid is besmettelijk’ [column], Algemeen Dagblad, 26-08-2016.
Aheda Zanetti, ‘Ik bedacht de boerkini voor vrouwenvrijheid’, NRC Handelsblad, 29-08-2016.
Carolina Trujillo, ‘Losersvlucht’ [column], NRC Handelsblad, 07-12-2019.

» De etymologie van bikini.
» Het verkleinwoord van bikini.
» index

Geplaatst op 30 augustus 2016, het laatst gewijzigd op 10 december 2019.

© de 5e Verdieping 2016-2019