De uitvreter in een touringcar?

Het 1-delige Van Dale Hedendaags Nederlands beschrijft het hedendaagse Nederlands, de 3-delige Dikke Van Dale het Nederlands van de afgelopen anderhalve eeuw. ‘De Dikke’ bevat bijvoorbeeld een woord als sightseeingcar, gedefinieerd als ‘grote toeristenauto’; wat we nu een ‘touringcar’ noemen.

Verrassend was het woord sightseeing bij Annie Romein-Verschoor, verrassend was ook touringcar bij Nescio. Weliswaar niet in Titaantjes of in De uitvreter, maar zo’n 40 jaar later in het Natuurdagboek, op 8 september 1949:

Os [koosnaampje voor zijn vrouw] in de war van een varkenslapje dat ze in Olst den vorigen dag had gegeten, is op het balkon blijven zitten. Ik ben met een ‘touringcar’ van Matzer om 2 uur naar Elten gegaan (na een korte rust). Bij Westervoort over de IJsel met imponerend gezicht op de Veluwe. Daar ook ’t eerst den Rijn gezien. Door Zevenaar naar Elten over de oue grens.¹ Prachtige rit den Elterberg op, grootsch panorama met Rijn, Veluwe, Nijmeegsche en Cleefsche heuvels.

Een on-nesciaans woord in het werk van J.H.F. Grönloh.

De uitvreter anno nu in een touringcar?
Ik kan het mij wel voorstellen: in een FlixBus op weg naar Brussel of Parijs.

Den zomer daarop was Japi weer verdwenen. Toen kwam ik hem tegen op den Boulevard du Nord in Brussel. Mijnheer was piekfijn, glad geschoren, een grijs hoedje, een goudgeel smal zijden dasje, een geruit overhemd, een gordel, een wit flanellen jasje met dunne blauwe streepjes, een witte linnen broek, van onderen onberispelijk omgestreken, bruine sokken met witte ruiten, lage schoenen.
  Hoe het ging? Patent. Wat hij daar deed? Op en neer loopen van het Gare du Nord naar het Gare du Midi over de boulevards. Of hij zich amuseerde? Uitstekend. Waar hij woonde? In Uccle. Wie hij uitvrat? Hij lachte, maar gaf geen antwoord. In het Maastrichtsche bierhuis op de Place Brouckère dronken wij ettelijke potjes zuur bier, waar hij verzot op was geworden. Eigenlijk dronk hij al die ettelijke potjes op een na, dat ik staan liet. Hij zat weer prinselijk achterover op zijn stoel en dronk met waardigheid en smaak, hield een beschouwing over asphalt, over de groote markt, over het mooie weer, zei toen dat hij naar huis moest en vroeg waar ik logeerde. Dan zou hij mij eens komen opzoeken. Daarna betaalde hij de potjes bier, en liet mij in verbazing achter.

1 Het Duitse dorp Elten, aan de Rijn bij Lobith, werd op 23 april 1949 geannexeerd door Nederland, als compensatie voor de Duitse bezetting. Toen Nescio het dorp bezocht was het dus sinds enkele maanden Nederlands gebied; vandaar dat hij het over “de oue grens” heeft. In 1963 zou Elten weer Duits worden.

Referenties
Nescio (ps. van J.H.F. Grönloh), De uitvreter, 1909-1910.
J.H.F. Grönloh (ps. Nescio), Natuurdagboek 1946-1955, 1996. Bezorgd door Lieneke Frerichs.

» Sightseeing in Omzien in verwondering.
» index

Geplaatst op 10 september 2015, het laatst gewijzigd op 6 juli 2021.

© de 5e Verdieping 2015-2021