We moeten nu een einde maken aan de dinosauriërs
(NRC, 02-06-2015)

Dinosauriërs, alive and kicking

“We moeten nu een einde maken aan de dinosauriërs in de eigen partij, zodat we vooruit kunnen met een positieve boodschap.” Aldus een linkse activist in The New York Times over het establishment van de Democraten. De dino’s zijn al 65 miljoen jaar geleden uitgestorven, maar in politieke partijen waren ze nog rond, vaak tot ongenoegen van de ambitieuze nieuwe gardisten: die dinosauriërs lopen maar in de weg.

Van Dale verwijst bij dinosauriër naar dinosaurus en geeft daar 2 figuurlijke betekenissen:

2. oudere persoon met ouderwetse denkbeelden
3. logge, ouderwetse organisatie

In het ANW zijn persoon en zaak samengenomen onder dinosaurus 2.0 (dinosaurus 2.0, het zou een lemma op zich kunnen zijn!):

veelal oudere persoon of zaak die niet meer voldoet aan de actueel geldende of verwachte opvattingen of eigenschappen;
persoon of zaak die in de tijd is achterhaald

Het heeft in beide woordenboeken een pejoratieve (ongunstige) betekenis.

Dinosaurus als metafoor is een leenbetekenis uit het Engels.

dinosaur  a person or thing that is outdated or has become obsolete because of failure to adapt to changing circumstances
(Oxford Dictionary)

Het EWN geeft als vroegste attestatie 1987, naar Marc De Coster, Woordenboek van neologismen:

Genesis: het voortbestaan van een muzikale dinosaurus.
(Oor, 02-05-1987)

Door bijna een etmaal lang alles te zien wat nog leefde en beweerde rock te spelen kon je zien wie echt iets waard was en wie te licht woog of tot Dinosaurus was verworden.
(Humo, 14-05-1987)

Zelf denk ik bij een dinosaurus niet zomaar aan een oudgediende, maar aan een (voormalig) kopstuk. Dat zit voor mijn gevoel in de metafoor, want een dinosaurus staat niet alleen voor ‘uitgestorven’ (zijn rol is uitgespeeld of anders heeft hij wel zijn uiterste houdbaarheidsdatum overschreden; hij is uitgerangeerd), maar ook voor ‘groot’. Uit de definities en de voorbeeldzinnen in het ANW en de Etymologiebank blijkt echter dat status absoluut geen vereiste is; ook een gewoon old soldier kan een dinosaurus zijn.

» De metaforische mastodont.
» index

Geplaatst op 5 juni 2015, gewijzigd op 8 maart 2019.

© de 5e Verdieping 2015-2019