Wat is het antoniem van benen?
Luitenant-kolonel Willem Schoonebeek beent met stevige passen over het perron van Den Haag Centraal.
(AD, 26-09-2014)
Een mooie zin uit het Algemeen Dagblad van vandaag, die heel goed zou kunnen fungeren als voorbeeldzin bij het werkwoord benen. In de hoofdrol een prototypische agens: een officier. Benen impliceert doelgerichtheid en een stevig tempo en, in mijn beleving althans, ook ‘stevige passen’.
Als antoniem van benen zou ik slenteren kiezen. Als je slentert ben je niet of weinig doelgericht; het doel doet in ieder geval weinig ter zake. Hét kenmerk van slenteren is het trage tempo:
- “Loop eens door, Daan!” kun je heel goed zeggen.
- “Wandel eens door, Daan!” wringt, omdat je wandelen associeert met rust en vrijheid, blijheid. Maar tijdens een wandelvierdaagse zou zo’n aansporing best kunnen.
- * “Slenter eens door, Daan!” is uitgesloten, omdat slenteren iets is dat je per definitie op je dooie akkertje doet.
- * “Been eens door, Daan!” klinkt gek, juist omdat de voortgang al in de betekenis van benen zit: je kunt wel ‘niet doorlopen’ (slenteren bijvoorbeeld), maar niet ‘niet doorbenen’.
Nog wat citaten met het werkwoord benen.
Mijn vader, die een detective heeft zitten lezen, een deeltje uit de pocketreeks Zwarte Beertjes, één gulden vijftig, staat plotseling op uit zijn stoel en beent naar de kolenhaard. Hij verkeert in opperste opwinding en uiterste razernij.
(Nicolaas Matsier, Gesloten huis, 1994.)Ze liep weg, keerde zich om, beende terug en riep: ‘Ik verbrand jou’, en stapte, de mensen die zij op haar weg tegenkwam stuk voor stuk wild wegduwend, op haar houten kleppersandalen de zaal uit.
(Maarten ’t Hart, Lotte Weeda, 2004.)En de daad bij het woord voegend, griste hij de helm van mijn hoofd en beende met grote passen de kamer uit en de trap op.
(Alexander Münninghoff, De stamhouder, 2014.)Ze draaide zich om en beende dwars door de kleine wereld op de vloer, die schudde in de luchtstroom van de dichtslaande deur.
(Bregje Hofstede, De hemel boven Parijs, 2014.)Zwaar geagiteerd ineens. ‘Sorry, mag ik even… Ik vind dit zulke leipe vragen, echt waar. […].’ Beent de kamer uit.
(Volkskrant Magazine, 07-08-2021.)Zo te zien hoort bij benen vaak agitatie.
» De essentie van slenteren.
» De betekenis van stekkeren.
» De betekenis van stiefelen.
» index
Geplaatst op 26 september 2014, het laatst gewijzigd op 8 september 2021.
© de 5e Verdieping 2014-2021