Lakenkooplieden en marktkooplui

Uit Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS):

De vorm op -lieden is in het algemeen formeel te noemen en heeft soms zelfs een uitgesproken archaïsch karakter. De vorm op -lui heeft echter in de moderne standaardtaal soms (niet altijd) een wat geringschattende gevoelswaarde (vergelijk: vooraanstaande zakenlieden en louche zakenlui; de grote kooplieden uit de zeventiende eeuw en marktkooplui; burgers en buitenlui).

Tot ‘de grote kooplieden’ reken ik de lakenkoopman, de wijnkoopman en de graankoopman, tot de kleinere goden de marktkoopman, de voddenkoopman en de lorrenkoopman.
Zouden de meervoudsvormen lakenkooplieden, wijnkooplieden en graankooplieden inderdaad frequenter zijn dan respectievelijk lakenkooplui, wijnkooplui en graankooplui?
En, omgekeerd, zijn marktkooplui, voddenkooplui en lorrenkooplui frequenter dan marktkooplieden, voddenkooplieden en lorrenkooplieden?

Om het antwoord te vinden heb ik deze meervoudsvormen gegoogeld, inclusief de vormen op -mannen. Nu moet bij deze simpele methode het nodige voorbehoud worden gemaakt. Stel dat Maarten ’t Hart een boek met de titel De lorrenkooplui van de Keucheniusstraat had geschreven, dan zouden ruwe, ongecorrigeerde Googlecijfers een heel geflatteerd beeld geven van het voorkomen van lorrenkooplui in ons taalgebruik.
Voor wat het waard is dus:

lakenkooplieden 1910, lakenkoopmannen 279, lakenkooplui 215
wijnkooplieden 347, wijnkoopmannen 99, wijnkooplui 9
graankooplieden 221, graankooplui 6, graankoopmannen 2

marktkooplui 45.600, marktkooplieden 36.200, marktkoopmannen 19.300
voddenkooplieden 88, voddenkooplui 65, voddenkoopmannen 6
lorrenkooplieden 3, lorrenkooplui 1, lorrenkoopmannen 0

Dit overzichtje suggereert dat de meervouden lakenkooplieden, wijnkooplieden en graankooplieden inderdaad veel frequenter zijn dan lakenkooplui, wijnkooplui en graankooplui.
Omgekeerd is het meervoud marktkooplui inderdaad frequenter dan marktkooplieden, maar niet zo uitgesproken als ik had verwacht. Het meervoud voddenkooplui is zelfs minder frequent dan voddenkooplieden.
(De meervoudsvormen van lorrenkoopman ten slotte zijn te schaars om er conclusies aan te verbinden.)

» Wat is het meervoud van vakman?
» Het meervoud van 10 woorden die eindigen op -man.
» index

Geplaatst op 24 september 2014.

© de 5e Verdieping 2014