De metaforische klerenkast
+100 kg schoon aan de haak
Een kast waarin je je kleren opbergt – een kleerkast, klerenkast of kledingkast – heeft de dimensies hoogte, breedte en diepte. Een klerenkast is meestal hoog en breed, in tegenstelling tot een meterkast, een bezemkast of een medicijnkastje.
De metaforische kleerkast/klerenkast (noem hem geen ‘kledingkast’!) is lang en breed, breedgeschouderd, dus groot, bij wijze van spreken zo groot als een kledingkast.De Dikke van Dale definieert kleerkast, klerenkast als ‘grote of onbehouwen persoon’. Kleerkast gaat dan richting bonk ‘grofgebouwd [bonkig] mens, veelal ook onbehouwen en lomp’ (Van Dale).
Maar hoort “of onbehouwen” wel bij kleerkast? Enkel onbehouwen kan een kleerkast in ieder geval niet zijn; ‘fors’ is essentieel. CDA-politicus Pieter Heerma lijkt me een erkende klerenkast. Toch is Heerma geen rouwdouwer, eerder een gentle giant, een vriendelijke reus.Een synoniem van kleerkast is volgens Van Dale jerommeke.¹ Een jerommeke is een ‘gedrongen, gespierde man’ (Van Dale). Gedrongen betekent ‘(van iemands gestalte) kort en breed gebouwd’ (idem). Een kleerkast is juist lang, níét gedrongen.
Een jerommeke is dus een spierbundel, en volgens sommige woordenboeken is ook een kleerkast gespierd.² Zelf vind ik dat geen voorwaarde: Jerommeke is een jerommeke, maar geen kleerkast, Obelix is een kleerkast, een beer, maar geen jerommeke.
To the point is de definitie van kleerkast 2.0 in het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW): ‘iemand die heel groot en breed is’.³
1 Uiteraard naar de stripheld Jerommeke uit Suske en Wiske.
2 Bijv. Verschueren, kleerkast ‘grote, gespierde man, o.a. fungerend als nachtportier’ en ‘heel brede gespierde man’ en ‘grote, gespierde man’ in het pocketwoordenboek van Prisma resp. Van Dale.
3 Met als aantekening dat ook het ANW als synoniem o.m. jerommeke geeft. Zijn beer en reus geen betere synoniemen?
» De atypische bouw van Freek Volbeda.
» index
Geplaatst op 8 november 2021, gewijzigd op 6 december 2021.
© de 5e Verdieping 2021