De gekke henkie van Europa, c’est nous
‘Wel steun, maar geen gekke Henkie’ is de kop van de column van Marike Stellinga in NRC Handelsblad over de staatssteun aan de KLM. De Tweede Kamer is akkoord gegaan met een reddingsplan voor onze zogeheten ‘nationale blauwe trots’, maar wel werd een motie aangenomen die stipuleerde dat banken, aandeelhouders, leasemaatschappijen en kerosineboeren geacht worden mee te betalen.
Marike Stellinga:
Het tekent het ongemak dat politici hebben bij het redden van bedrijven. Voor je het weet red je indirect andere private partijen die best verlies hadden kunnen incasseren. Ik moest direct denken aan de redding van Griekenland. Die steun kwam grotendeels terecht bij de schuldeisers van de Grieken die willens en wetens een hoge rente én het bijbehorende risico hadden geïncasseerd. Pas later werd van die schuldeisers een haircut gevraagd.¹
Bedrijven redden is een mijnenveld. Hoe help je bedrijven maar ben je als overheid geen gekke henkie?
Gekke henkie ‘sullige man die zich voor alles laat gebruiken’ (Van Dale, henkie),² een al te brave, goedzakkige hendrik. Hans Wijers, minister van economische zaken in het eerste paarse kabinet, Kok I, gebruikte gekke henkie in 1996 naar aanleiding van een vernietigend rapport van de Algemene Rekenkamer over de miljardensteun aan Fokker, DAF en NedCar. De minister was bang dat de Europese Commissie meelas en Nederland “de gekke henkie van Europa” zou worden.
De woordgroep gekkie henkie is geïsoleerd uit de uitdrukking ik ben gekke henkie niet. In 2005 is gekke henkie opgenomen in het Groene Boekje. Meestal wordt de naam met een hoofdletter gespeld, maar de officiële spelling is gekke henkie; zo ook brave hendrik, houten klaas en nieuwsgierig aagje. De eigennaam is namelijk soortnaam geworden.
1 Haircut ‘{informal} a reduction in the stated value of an asset’ (Oxford Dictionary).
2 Is gekke henkie te labelen als ‘Nederlands-Nederlands’?
Referenties
Marike Stellinga, ‘Wel steun, maar geen gekke Henkie’ [column], NRC Handelsblad, 09-05-2020.
» Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW): lemma gekke henkie.
Geplaatst op 13 mei 2020.
© de 5e Verdieping 2020