“Zijn lange jas was groen van ouderdom.”
Izak de Haan bezoekt Nathan van Thijn
In Wijd was mijn land schrijft Cor Bruijn dat er aan het eind van de 19e eeuw maar één Joods gezin in Wormerveer woonde: de familie Van Thijn; Nathan van Thijn dreef een slagerij aan het Noordeinde. Diens oudste dochtertjes¹ waren bevriend met zijn tante, Marie Klinkenberg, Cor Bruijn zelf was bevriend met diens jongste zoon, Isidoor.² “Hij was bij ons spel vaak paard, ik koetsier, en ik herinner me nog goed, hoe gek schommelend hij op zijn benen liep, als ik hem tot meerder spoed aandreef.”
Cor Bruijn schrijft ook dat hij in Wormerveer vaak Izak de Haan tegenkwam, als die na een bezoek aan Van Thijn terugliep naar het station:
En bij de Van Thijns kwam de vader van Carolien³ en Jacob Israël de Haan. Ik ben hem dikwijls gepasseerd op de Markt, als ik van school kwam en hij weer naar de trein ging. Hij was godsdienstleraar bij de Joodse gemeente te Zaandam en als zodanig zal hij de Van Thijns wel bezocht hebben. Ik zie hem nog duidelijk voor me. In mijn herinnering was hij toen al oud. Hij liep langzaam, vond ik, of hij in diepe gedachten verzonken was. Zijn lange jas was groen van ouderdom. Hij had een treffende kop met diepe groeven om de mond en in het voorhoofd. Hij was de man, wiens tragisch lot zijn dochter Carolien later zo overgegeven-scherp en meevoelend in “De verlatene” heeft beschreven. Hij wàs de verlatene, reeds toen, als ik hem zag gaan over ons marktplein.
Izak de Haan was niet alleen godsdienstonderwijzer van het joodse schooltje in de synagoge aan de Gedempte Gracht, maar ook chazan (voorzanger) en sjocheet (ritueel slachter) van de joodse gemeente. Met name in die laatste hoedanigheid zal hij slager Van Thijn hebben bezocht.
Triest is dat de oude synagoge van Zaandam nu in gebruik is als telefoniewinkel.
1 Dit zullen Kaatje en Netje van Thijn zijn geweest, geb. in 1879 resp. 1881 in Wormerveer, omgekomen in 1942 in Auschwitz.
2 Isador van Thijn (Wormerveer 1884 - Sobibor 1943).
3 Carolina Lea de Haan (1881-1932), de latere schrijfster Carry van Bruggen.Referenties
Cor Bruijn, Wijd was mijn land; mijn jeugd aan de Zaan (1883-1899), 1961, 3e druk 1970, p. 81-82.
Jan Fontijn, Onrust; het leven van Jacob Israël de Haan, 1881-1924, 2015, p. 28-30.
Joodsmonumentzaanstreek.nl.
Joodsmonument.nl.
» Als prinsen reden ze de dorpen door.
» Een melksalon aan de Zaanweg.
» index
Geplaatst op 4 mei 2016.
© de 5e Verdieping 2016