Hoe heette een baby vroeger?
Popje ‘baby, zuigeling’
Voordat we het woord baby uit het Engels leenden, was het gewone woord voor een kind jonger dan ± 12 maanden zuigeling. Zuigeling is met behulp van het (verkleinings)achtervoegsel -ling afgeleid van het werkwoord zuigen ‘zogen’. Omstreeks 1875 deed baby zijn intrede. Baby en zuigeling zijn synoniemen, al is zuigeling verdrongen naar het domein van de gezondheidszorg en gebruik je in de omgangstaal baby, dat dan ook veel frequenter is dan zuigeling.
In de Zaanstreek werd een baby vroeger ook wel ‘poppie’ genoemd. Het woord is te vinden in de dagboeken van Claas Caeskoper en Aafje Gijsen:
ditto is gestorve het popie van Pieter Telle […].
(CC, 23-01-1681)savons bij twalef uren is mijn vrou in de craem verlost van een doot popie sijnde een zoontie.
(CC, 07-04-1687)Kord overdemiddag ging ik na peet Aagtje Ouwejan en ging met Grietje nigt Ouwejan eens om de vrouw van Jan Bastiejaanse te bezoeken en het popie te zien.
(AG, 30-07-1774)Ten 6 uuren ginge wy om Barbertje Cardinaal eens te besoeken en het poppie te zien.
(AG, 10-09-1774)Volgens het WNT werd (wordt?) pop voor ‘baby’ ook buiten de Zaanstreek gebruikt: “Thans [1936] nog gewestelijk; behalve in N.-Holland ook in Friesl. en in het Westerkwartier van Gron. bekend.” Hieraan zou je ‘Drenthe’ nog kunnen toevoegen, althans, pop(je) ‘baby’ staat ook in Bartje, het beroemde boek van de Drentse schrijver-onderwijzer Anne de Vries uit 1935, o.a. hier:
En dan is er nog, een week of wat geleden, zomaar ineens een popje bijgekomen. Een jochie, Egbert heet het. ’s Avonds was het er nog niet en ’s morgens wàs het er.
In de vorm poppe komt het al voor in de middeleeuwse Roman van Heinric en Margriete van Limborch.
O wi arme, sprac die vrouwe,
Dat mine arme cleine poppe
Moet sterven, alder werelt te scoppe!
Referenties
Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), lemma’s baby en popII (gepubliceerd in 2001 resp. 1936).
Middelnederlandsch Woordenboek (MNW), lemma poppe.
Het dagverhaal van Aafje Gijsen, 1773-1775, toegelicht en van aantekeningen voorzien door J.W. van Sante.
Geplaatst op 7 juni 2014, het laatst gewijzigd op 16 maart 2022.
© de 5e Verdieping 2014-2022