De etymologie van bolderkar
Tegenwoordig verstaan we onder een bolderkar een bagagekarretje dat badgasten meetrekken naar het strand. De Dikke Van Dale geeft als synoniem strandwagen. Het eerste lid van bolderwagen is de stam van het werkwoord bolderen ‘zich rommelend voortbewegen’, een variant van bulderen ‘lawaai maken’.
De oude (en verouderde) betekenis van bolderkar is ‘boerenkar’. Die betekenis zit nog in deze krantencitaten:
Nauwelijks had het ding [de trein] stommelend en zuchtend en luid gillend zich in beweging gezet, dat wij tegen elkaar bonkten als zaten wij op een boeren-bolderkar, of met hevig knorren en schokken stonden wij alweer bij een stationnetje stil.
(04-10-1913, Het Volk)De evolutie van de hotsebotsende bolderkar achter de klossende paardenhoeven, tot den soepelen gang van de ronkende benzinewagens […]
(12-02-1942, Nieuwe Venlosche Courant)De betekenis ‘kleine trekkar’ zal in deze krantenadvertentie zitten. Te koop gevraagd:
Een WANDELWAGENTJE of een bolderkar. Br. m. inl.: […]
(29-05-1943, Arnhemsche courant)In het najaar van 1944 duikt het karretje plotseling veelvuldig op. Een van de tips van het ‘Voorlichtingsbureau van den Voedingsraad’ was namelijk om het voedsel van de gaarkeukens op te halen met een bolderkar.
4. Groote pannen in een deken, een jas of zakken wikkelen en op een bolderkar, trek- of kinderwagentje vervoeren. Om te voorkomen, dat er eten op de deken of jas geknoeid wordt, de pan met een krant of ander papier bedekken.
(12-10-1944, Het Vaderland)Kort na de Tweede Wereldoorlog werd de strandrecreatie populair. Ouders namen hun babyboomertjes mee naar zee. Maar pas toen de babyboomgeneratie zelf kinderen kreeg, werd de bolderkar heruitgevonden. Als strandkar.
De ouderwetse houten bolderkarren, die je tegenwoordig haast niet meer ziet, waren eigenlijk een enorme vinding. Door hun brede houten wielen zijn ze makkelijk door het zand te trekken en ze zijn groot genoeg om er baby, bagage en al in te stoppen. Met een matrasje en eventueel een parasolletje kan er een prachtige wieg van gemaakt worden.
(09-06-1971, De Telegraaf)
Referenties
Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), lemma bolderwagen (gepubliceerd in 1893).
Etymologisch woordenboek van het Nederlands (EWN) 1: A-E, 2003, lemma bolderkar.
Geplaatst op 25 maart 2014.
© de 5e Verdieping 2014