Mongolian eagle hunters
Wat doen arendjagers?
Mongoolse arendjagers
De arendjacht kennen we in Nederland niet, wel de valkenjacht. In de samenstelling valkenjacht is -jacht de kern en valken- de specificeerder: valken- specificeert de soort van jacht. Het gaat om de jacht met een valk als jachtvogel, als instrument van de jager.
In eendenjacht is het rechterlid eveneens de kern en het linkerlid de specificeerder. Maar bij eendenjacht wordt er niet gejaagd mét, maar óp eenden; de eend niet als instrument, maar als jachtwild, als prooi van de jager.
De relatie tussen de delen van een samenstelling is dus niet eenduidig. Het vereist soms ‘kennis van de wereld’ om te weten wat een woord betekent.Kees van Kooten
In de aanloop naar Het Groot Dictee der Nederlandse Taal 2013 was Kees van Kooten, als schrijver van dat dictee, te gast bij De Wereld Draait Door. Hij vertelde dat zijn grootste ergernis niet spelfouten betrof, maar incorrect, verwarrend taalgebruik. Als voorbeeld noemde hij het woord homogeweld. Hij zei er dit over:Het begon als antihomogeweld, nu heet het homogeweld. Watersnood is de nood die je van gestegen water krijgt, stormschade is schade door de storm.
Ik ben 45 jaar getrouwd met een heteroseksuele vrouw. Wij wandelen vaak hand in hand door Amsterdam. Dan komen er van die opgeschoten homo’s uit zijsteegjes. En die slaan ons in elkaar. Oké, dat is twee, drie keer gebeurd. Maar om dan te spreken van homogeweld, structureel homogeweld, dat is onzin.Taalbeschouwing
Het woord antihomogeweld verloor het voorvoegsel anti-, dat als overbodige ballast werd afgeworpen. Nu wordt naast antihomogeweld ook van homogeweld gesproken, onveranderd in de betekenis ‘geweld tegen homo’s’. Kees van Kooten vond dit ontsporend taalgebruik. Toch staat homogeweld al sinds 2007 in de digitale Dikke Van Dale. Het woord homogeweld is niet fout. Het laat goed zien hoe woorden kunnen worden gevormd: niet volgens ‘wiskundige’ principes, want als je ergens de min (anti-) weghaalt, dan kan de betekenis toch negatief blijven. ‘Van die dingen’ maken taal zo interessant. Met minilesjes taalbeschouwing zou je die interesse al op de basisschool kunnen wekken. Bijvoorbeeld aan de hand van de samenstellingen eendenjacht en valkenjacht en de vraag: Wat doen arendjagers eigenlijk?
Na de mishandeling van een homoseksuele man in Dordrecht, schreef opinieredacteur Hans van Zon in het AD onder meer dit:
Ziekmakend en laf. Er zijn geen andere woorden voor het extreme antihomogeweld in Dordrecht. Laf, omdat zo’n zestien mensen zich op één man stortten. Ziekmakend, omdat zij zich vergrepen aan iemand alleen om diens seksuele geaardheid. Deze afschuwelijke daad van agressie die een dag later bijna een tweede slachtoffer maakte, laat zien dat de strijd tegen homogeweld nog lang niet is gewonnen.
Referenties
Hans van Zon, ‘Laf geweld tegen homo’s’, Algemeen Dagblad, 03-04-2018.
» Het woord antitankgracht?
» Wat is een drankrijder?
» index
Geplaatst op 2 januari 2014, het laatst gewijzigd op 5 april 2018.
© de 5e Verdieping 2014-2018